مسیرهای امن کوهنوردی در شمال تهران

 

کوهستان شمال تهران، پررفت و آمدترین منطقه کوهستانی ایران و یکی از مسیرهای پررفت و آمد کوهپیمایی در جهان است. به همین نسبت در این منطقه کوهستانی حوادث تلخ بسیاری نیز رخ داده است.

مسیرهای ایمن
در ابتدای مسیرهای کوهستان شمال تهران، قهوه خانه و رستوران فراوان است و به همین دلیل بسیاری از افراد، به قصد تفریح وارد مسیرهای آن می شوند و با نداشتن وسایل، تجربه و شناخت از مسیرها، اقدام به صعود انفرادی یا بدون تجهیزات می کنند و این، به ویژه در زمستان خطرهای جدی به دنبال دارد. در ادامه مسیرهای امن کوهنوردی شمال تهران و سپس مسیرهای پرخطر را معرفی می کنیم.

 
مسیر کُلَکچال
آغاز این مسیر پارک جمشیدیه است و از این نقطه پس از حدود دو ساعت کوهپیمایی در مسیری با پهنای زیاد، زیگزاگ و کم شیب به مجتمع کلکچال با ارتفاع 2600 متر می رسیم. وجود مجتمع کوهستان کلکچال که مدیریت آن وابسته به وزارت آموزش و پرورش است، یکی از جذابیت های این مسیر است. در محوطه مجتمع کلکچال، برج دیدنی کلکچال قرار دارد که به صورت نمادی برای شناسایی این مسیر درآمده است.

کوهپیمایی از پارک  جمشیدیه تا مجتمع کلکچال خطر خاصی ندارد، اما در فصل زمستان به دلیل تردد زیاد، یخزده و لغزنده است و بهتر است اگر لباس و کفش مجهز ندارید، دست کم یخ شکن به کف کفش خود بسته و باتوم کوهنوردی به همراه داشته باشید.

در سایر فصل ها می توان از مجتمع کلکچال به سمت شمال غربی، به طرف گردنه ای وسیع به نام گرز دره رفت که از آنجا یال شمال شرقی به سمت قله کلکچال با ارتفاع 3340 متر می رود و امتداد مسیر به سمت غرب به پناهگاه شیرپلا منتهی می شود.

مسیر کلکچال به شیرپلا در فصل سرما انباشته از برف است و تاکنون چند نفر در این مسیر بر اثر ریزش بهمن جان باخته اند یا دچار حادثه شده اند.

 

دارآباد
ابتدای این مسیر، در شمال شرقی شمیران است. پس از منطقه ای که به پارکینگ مشهور است و تابلوی راهنمای روددره ها و نقاط مشهور ارتفاعات دارآباد در آن نصب شده است، با عبور از پلی کوچک و کمی ارتفاع گرفتن، به کافه ای کوهستانی خواهید رسید. در ادامه، مسیر مشخصی در بالادست شرقی رودخانه به سمت شمال امتداد می یابد.

 

 سپس، مسیر به ابتدای دره کوچکی در سمت شرق می رسد. اینجا یک دوراهی وجود دارد. یک راه مسیری است که به تدریجی در شیبی تند (یال شن سیاه) رو به شمال شرقی امتداد یافته است و پس از حدود دو ساعت بر لبه یال جنوبی قله و از آنجا رو به شمال و روی یال با شیب ملایم به قله دارآباد با ارتفاع 3191 متر منتهی می شود و دیگری راهی است که در امتداد دره اصلی به گردشگاه های حاشیه رود و آبشارهای بالادست ختم می شود.

باید توجه داشت برای دسترسی به قله ممکن است در تابستان بتوان مسیرهای دیگری را هم انتخاب کرد که البته توصیه نمی شود؛ ولیکن در زمستان، باید حتما از مسیر یال شن سیاه استفاده کرد، چون احتمال ریزش بهمن در سایر مسیرها زیاد است و تاکنون جان چند نفر را گرفته است. همچنین احتمال ریزش بهمن از بالای چشمه درازلش پس از بارش برف تازه وجود دارد.

 

ولنجک (تله کابین توچال)
مبدا این مسیر ولنجک است و پس از پارکینگ، تا ایستگاه یک تله کابین مسیر آسفالت است.

در ادامه، مسیر مناسب راهپیمایی به صورت مارپیچ و با شیب کم تا ایستگاه دوم تله کابین حدود یک ساعت طول می کشد.  

 
از ایستگاه دوم تا ایستگاه پنج، هیچ ایستگاه یا رستورانی وجود ندارد. در این بخش از مسیر که راهپیمایی در آن در شرایط عادی حدود سه ساعت طول می کشد، خطرهای بهمن، سقوط، گم شدن و تحلیل انرژی وجود دارد. در ایستگاه 5 مجتمعی رفاهی وجود دارد که پناهگاه محسوب نمی شود و خدمات کوهنوردی ارائه نمی کند و بیشتر پذیرای گردشگران عمومی است.

پس از ایستگاه پنج در نهایت با حدود چهار ساعت صعود و گذشتن از ایستگاه هفت، مسیر به قله توچال منتهی می شود. کوهنوردی در این مسیر، به ویژه در فصل زمستان خطرات خاص خود را دارد و مستلزم برنامه ریزی جدی است. کوهپیمایانی که در این مسیر با تله کابین تردد می کنند باید به تفاوت دمای ناگهانی بین مبدا صعود و مقصد، توجه داشته باشند و با پوشاک مناسب و هم هوایی یعنی تطبیق تدریجی بدن با تفاوت فشار ناشی از اختلاف ارتفاع، نسبت به ورود به مناطق بالادست اقدام کنند. این امر، به ویژه برای کودکان از اهمیت بیشتری برخوردار است.

مسیر دربند یا شیرپلا
شروع این مسیر، میدان سربند (مجسمه کوهنورد) به ارتفاع 1800متر است و برای رسیدن به قله توچال در ادامه باید از آبادی پس قلعه، پناهگاه شیرپلا و جان پناه امیری عبور کرد.

مسیر سربند- شیرپلا- توچال، با وجود برخی خطرات، کوتاه ترین مسیر صعود به قله توچال است و بیشترین تردد در این مسیر صورت می گیرد. قسمت هایی از مسیر منتهی به شیرپلا کاملا پرشیب و سنگی است، تا آنجا که به ناچار در نقاطی پله های فلزی کار گذشته شده و طناب کشی شده است.